Dopiero gdy wiadomo że się jest czymś dla innych , czuje się treść i sens własnej egzystencji.
Prawdziwe współczucie nie da się włączyć i wyłączyć jak kontakt elektryczny, i że każdemu kto bierze udział w cudzym losie, częściowo zostaje odebrana jego własna wolność.
O Kekesfalva: o wiele ważniejszym mu się wydawało być bogatym niż uchodzić za bogatego (jak gdyby czytał mądre Paralipomena Schopenhauera, o tym czym człowiek jest lub jakim się wydaje)
o pannie Dietzenhof: była to istota o złamanym stosie pacierzowym, człowiek bez woli, którego można owinąć wokół palca.
Intensywne rozkoszowanie się bieżącą chwilą zawsze pozwala zapomnieć o przeszłości.
Ta przeklęta litość to broń obosieczna, a kto nie umie się z nią obchodzić, niech do niej nie przykłada ręki, a przede wszystkim serca (..) Tak kochany panie poruczniki, litość należy mocno trzymać w karbach, aby nie narobiła gorszych szkód niż wszelka obojętność (..) Nie ma igraszek cudzymi uczuciami.
Litość to piękna rzecz ale istniej litość dwojakiego rodzaju. Jedna małoduszna i sentymentalna, która właściwie jest tylko niecierpliwością serca pragnącego się jak najprędzej uwolnić od przykrych wzruszeń, wywołanych przez cudze cierpienie - nie jest to wcale współczucie, lecz instynktowne odsuwanie cudzego cierpienia od własnej duszy.
Prawda jest zawsze gorzkim lekarstwem. (..) Oczywista, że należy im prawdę powiedzieć ... ale przynajmniej wtedy gdy będą ją mogli znieść.
... a chociaż kolana mu drżą i wargi wyschły z pragnienia, musi teraz jako ofiara swej litości biec coraz dalej i dalej, dźwigając na sobie niegodziwego i podstępnego starca, niby własny, nieuchronny los. (..) serce mi biło jakby chciało z piersi wyskoczyć
Po raz pierwszy zacząłem rozumieć, że winę za najgorsze na świecie uczynki ponosi nie tylko zło i brutalność, lecz prawie zawsze słabość.
Edyta: Lepiej zdechnąć niż być przedmiotem współczucia. (..) nic mi nie pomoże samoudręka a dręczy się tym innych.
(..) żadna namiętność ludzka nie wybucha z większą rozpaczą, jak właśnie owa beznadziejna, bezcelowa miłość tych pasierbów Boga, którzy swą ziemską egzystencję mogą uważać usprawiedliwioną jedynie wtedy, kiedy kochają i są kochani. (..) z najgłębszej otchłani rozpaczy płynie jęk najposępniejszej, a potężnej chęci życia.
W marnej komedii zdarza się czasem smutny bohater intrygi, o którym każdy na widowni wie od dawna, w jakich się opałach znalazł, on zaś jedyny, naiwny i głupi dalej gra ze śmiertelną powagą swą rolę, nie zwraca uwagi na nic i nie dostrzega sieci, w jaką się zaplątał. (..) istnieje udręka inna, może nawet gorsza od tęsknoty i pożądania: miłość wbrew woli człowieka kochanego i jego bezbronność wobec czyjejś natarczywej namiętności. (..) oto byłeś wolny, należałeś do samego siebie i żadnej winy nie wyrzucało ci sumienie, aż nagle szczuty i osaczony, stajesz się zdobyczą i celem nieupragnionego pożądania.
Instynkty zawsze są czujniejsze od naszych najbardziej trzeźwych myśli.
Nie myśleć o tym - dziecinny rozkaz! Jak gdyby wzburzone nerwy mogły się poddać cuglom i nakazom woli. Nie myśleć , gdy myśli niby spłoszone konie boleśnie bijące kopytami, pędzą w wąskiej przestrzeni między skroniami. (..) Nawet przez sen, nawet przez czarną pokrywę snu przegryzały się niestrudzone szczury ciemnych myśli, wciąż te same, wciąż te same, a gdy obudziłem się nazajutrz, czułem się rozbity i wyczerpany, jak gdyby wyssał mnie wampir. (..) Trzy godziny ćwiczeń, cztery godziny konnej jazdy, można uciec przed samym sobą.
Gdy szyby są jasne myśleć można wyraźniej niż wówczas gdy się jest zacieśnionym w złej ciemności , snadnie rodzącej widziadła.
..Niezręcznie podaną litością można zranić.
Trzeba wreszcie skończyć z tymi wiecznymi względami w stosunku do innych.
doktor Condor: ostatecznie trzeba przecież wiedzieć czy się żyło tępo i głupio, czy też miało się cel.(..) opłaca się wziąć na siebie sprawę ciężką, jeżeli innemu człowiekowi przez to się ją ułatwi.
(..) sądzę, że jest pan partnerem, na którym niezbyt można polegać z powodu niestałości jego uczuć i wybitnej niecierpliwości serca. Ludziom ulegającym takim nastrojom nie należy nakładać poważnych obowiązków.
Uciec można przed wszystkim, ale nigdy przed samym sobą.
Z fizycznych wyczynów wpływa zawsze zadowolenie na psychikę człowieka.
Dość mam tej przeklętej litości i dość tego wiecznego żądania, abym dawał z siebie coraz więcej. (..) Już znowu litość silniejsza była ode mnie i od mej woli. Oddałem siebie. Nie należałem już do siebie samego. (..) Nie byłem już Bogiem , lecz małym, żałosnym człowiekiem, który swą słabością podle
szkodził, a litością rujnował i niszczy.
Złośliwość konserwuje.
"Niecierpliwość serca"
Stefan Zweig - (1881-1942) austriacki poeta, prozaik i dramaturg , głównym przedmiotem jego zainteresowania jako pisarza była psychologia, znajdował się pod znacznym wpływem pracy Freuda. Ocenia się, że był dobrym znawcą ludzkiej psychiki, co znalazło odzwierciedlenie w jego twórczości. (popełnił wraz z żoną samobójstwo jako wyraz protestu przeciwko hitleryzmowi)
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz